http://www.bbc.co.uk/go/wsy/pub/email/ft/-/persian/iran/2009/09/090903_khatami_speech.shtml
محمد خاتمی، رئیس جمهوری سابق ایران، در دیدار با اعضای شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاهها گفت: "کسانی به نام مقابله با لیبرالیسم غرب، از پایگاه فاشیسم و ایدههای توتالیتاریسم که آنهم غربی است، میخواهند به زور مردم را به راهی که خود راه سعادت میدانند ببرند که ما با این برداشت از دین مخالفیم."
او گفت:"بعضیها امروز با لیبرالیسم مخالفت میکنند اما در این مخالفت رویکرد فاشیستی توتالیتری دارند. در خود غرب، آزادیخواهی بسیار زودتر و فراگیرتر از لیبرالیسم مطرح شد و اگر هم رگههای تقابل با دین را میبینیم بعد از آن تجربه هولناکی بود که به نام دین علیه آزادی و هر اندیشه جدید مطرح شد."
آقای خاتمی گفت که نگران افراط گرایی هایی است که "زمینه را برای رادیکالیسم و عبور از همه مرزهای اعتقادی فراهم می آورد."
او هشدار داد که تا فرصتها کاملا از دست نرفته به بازسازی اعتماد عمومی فکر شود و بار دیگر این اطمینان به وجود آید که در چارچوب همین ساختار میتوان به رفع اشکالات اقدام کرد.
آقای خاتمی همچنین گفت: "برخلاف آنچه این روزها با دروغ و تهمت و کینهتوزی گفته میشود، من همیشه تلاش کردهام تا از حضور دین در عرصه سیاست دفاع کنم و هنوز هم معتقدم چارچوبها و بنیانهای نظامی که در انقلاب و با هدایت امام به وجود آوردیم درست و راهگشاست و باید خطاهایمان و اشکالاتی را که به وجود آمده و ذاتی آن نیست رفع کنیم."
او افزود: "جای تأسف است که این روزها اینقدر تلاش میکنند تا افراد و نیروهای دلسوز و مدافع اصول و بنیانهای انقلاب را برانداز نظام معرفی کنند. آنان که بهترین فرصتها را که برای کارآمدی و موفقیت نظام به دست آمده بود از دست دادهاند و 300 میلیارد دلار سرمایه ملی را با ندانم کاریها از بین میبرند ولی به استناد اعترافاتی که اساس آنها زیر سؤال است ما را متهم میکنند."
ظاهرا اشاره آقای خاتمی به بخشی از سخنان سرلشگر محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه است که با استناد به اعترافات محمد علی ابطحی، معاون آقای خاتمی در زمان ریاست جمهوری اش، عده ای از رهبران اصلاح طلب از جمله محمد خاتمی را متهم به تلاش برای کنار زدن رهبر ایران از قدرت متهم کرد.
آقای جعفری هفته گذشته گفت: "آقای خاتمی در بهمن ماه 87 می گوید: اگر در این انتخابات احمدی نژاد سقوط کند، عملا رهبری حذف می شود، اگر به هر قیمتی و به هر شکلی اصلاحات دوباره به قوه اجرایی بازگردد، دیگر رهبری اقتداری در جامعه نخواهد داشت. سقوط اصولگرایی به معنای پایان اقتدار رهبری تلقی می شود و با شکست اصولگرایان باید قدرت رهبری را مهار کرد."
محمد خاتمی گفت: "ما نگران این هستیم که اگر برای جبران این ضایعات، فکری اساسی نشود و نارضایتیهای موجود با تداوم روشهای سرکوبگرانه ادامه یابد و طی ماههای آینده مشکلات و پیامدهای ناکارآمدیها و ضعف عملکردها هم که چشمانداز آن به وضوح قابل رؤیت است به شرایط موجود اضافه شود آنگاه زمان برای تجدید نظر و اصلاح امور دیر باشد."
محافظه کاران و نیروهای وابسته به حکومت از "اصل انقلاب" بیشتر به مفهوم ولایت فقیه متوسل می شوند درحالی که اصلاح طلبان اغلب بر اصول اولیه انقلاب یعنی "آزادی" و "حق انتخاب" تاکید می کنند.
محمد خاتمی، یک هفته پیش در انتقادی تند از رفتار حکومت پس از انتخابات چنین گفته بود: "جمهوری اسلامی در عصر پذیرش اصل حاکمیت مردم بر سرنوشت خود و عصر نفی استبداد و خودکامگی به عنوان شاهکار حرکت آزادی خواهی مردم ایران به رهبری حضرت امام مطرح شد و با تکیه بر رأی مردم به عنوان محور و مدار، در کنار ارزشهای اسلامی به سرعت نگاهها را به خود معطوف ساخت و آنچه امروز مایه نگرانی است خطری است که جمهوری اسلامی یعنی هم جمهوریت و هم اسلامیت را نشانه گرفته است".