http://www.bbc.co.uk/go/wsy/pub/email/ft/-/persian/iran/2009/09/090921_he_eid_marjaas.shtml
به فتوای بسیاری از مراجع تقلید شیعه روز دوشنبه، 30 شهریور (21 سپتامبر)، عید فطر اعلام شده است.
در حالیکه شامگاه شنبه دفتر آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، اعلام داشت که حلول ماه شوال و خاتمه ماه رمضان برای وی به اثبات رسیده و روز یکشنبه مصادف با عید فطر است، اکثر مراجع تقلید در قم و نجف و برخی دیگر از کشورها این نظر را نپذیرفتند و با انتشار بیانیه هایی در سایت های اینترنتی خود اعلام داشتند که حلول ماه برای آنان احراز نشده است.
براساس اعلام نظر آیت الله خامنه ای، روز یکشنبه در ایران تعطیل رسمی بود و وی مراسم نماز روز عید فطر را در تهران به جای آورد که گروهی از مردم و تعدادی از مقامات دولتی در آن حضور داشتند.
آیت الله خامنه ای در سال های قبل، نماز عید فطر را در محل مصلای تهران برگزار می کرد اما امسال، این سنت تغییر یافت و دانشگاه تهران برای این منظور انتخاب شد.
با اینهمه، شامگاه یکشنبه و بامداد دوشنبه، سایت های اطلاع رسانی تعدادی از مراجع تقلید شیعه، از جمله آیت الله حسینعلی منتظری و آیت الله یوسف صانعی، با انتشار بیانیه هایی گفتند که روز دوشنبه را عید فطر و خاتمه ماه روزه داری می دانند.
دفتر آیت الله منتظری در بیانیه دیگری نوشته است که برخلاف سال های گذشته، نماز عید فطر امسال "به دلیل محدود بودن مکان، پلمب بودن حسینیه معظم له و شرایط سنی" به امامت وی برگزار نخواهد شد.
آیت الله علی سیستانی، از مراجع مقیم نجف نیز روز دوشنبه را عید فطر در ایران اعلام داشته بود.
روز گذشته سایت اطلاع رسانی آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی متن فتوای او در پاسخ به سئوالات کسانی را منتشر کرد که به خاطر اعلام روز عید فطر از سوی رهبر جمهوری اسلامی، روز یکشنبه را روزه نگرفته بودند.
براساس فتوای آیت الله صافی گلپایگانی، این افراد می بایست پس از آگاهی از اینکه روز یکشنبه عید فطر نیست، از خوردن و آشامیدن در باقیمانده روز خودداری ورزند و بعدا روزه قضای این روز را به جای آورند و آیت الله صانعی نیز در همین زمینه فتوایی صادر کرده و افزوده است که روزه خواری در روز یکشنبه کفاره ندارد زیرا از روی عمد نبوده است.
اختلاف نظر در مورد احراز حلول ماه شوال در میان شیعیان امری بی سابقه نیست اما امسال، نظر اکثر قابل توجهی از مراجع تقلید و روحانیون ارشد شیعه با اعلام رسمی فرا رسیدن عید فطر در جمهوری اسلامی براساس نظر آیت الله خامنه ای تفاوت داشته است.
آغاز و پایان ماه رمضان از نظر فقهی بر اساس رویت هلال ماه توسط شخص روزه دار یا براساس شهادت دو فرد عادل برای او معلوم می شود اما معمولا، اکثر شیعیان در این مورد به اعلام نظر مراجع تقلید مراجعه می کنند که آنان نیز اکثرا با اتکای به مشاهدات افرادی که عادل و مورد اعتماد می دانند به صدور فتوا مبادرت می ورزند.
برخی از پژوهشگران اسلامی هم گفته اند که احراز حلول ماه شوال توسط حاکم شرع برای اطمینان از پایان ماه رمضان کفایت می کند و در حکومت اسلامی، نظر رهبر حکومت، یا ولی امر عادل در این زمینه قابل استناد است.
